Mụn cóc là một sự tăng sinh thương gặp của da do nhiễm human papillomavirus (HPV). Mụn cóc còn được gọi là hạt cơm, hay sẩn sùi da, cũng như một sang thương da giống mụn cóc hay được mô tả là sẩn sùi.
Ai dễ bị mụn cóc?
Mụn cóc thường thấy ở:
- trẻ nhỏ tuổi đi học, tuy nhiên có thể gặp ở mọi lứa tuổi
- người bệnh viêm da cơ địa, do hàng rào da không toàn vẹn
nguyên do
tác nhân của mụn cóc là do nhiễm human papillomavirus (HPV), một virus có vật chất di truyền là DNA. Có hơn 100 chủng HPV đã được tìm thấy, gây ra dấu hiệu lâm sàng đa dạng. Nhiễm HPV trong lớp nông của thượng bì sẽ kích thích tăng sinh các tế bào sừng và tăng tình trạng sừng hóa gây mụn cóc. các chủng HPV thường gây mụn cóc nhất là 2, 3, 4, 27, 29, và 57.
HPV là virút chủ yếu lây truyền thông qua đường tình dục, tuy nhiên HPV cũng lây lan do tiếp xúc trực tiếp da-da (khi chạm vào mụn cóc của người khác) hoặc tự tiêm nhiễm. Điều này có nghĩa rằng nếu như cào gãi hoặc bóc, gỡ mụn cóc, các thuốc trị mụn cóc mảnh vụn virus có thể lan ra ở vùng da khác trên cơ thể. thời kỳ nhiễm HPV tiềm ẩn có thể kéo dài đến 12 tháng.
Mụn cóc thậm chí cũng có thể xuất hiện sau lúc chạm vào những bề mặt từng tiếp xúc với sang thương mụn cóc. HPV là virút có sức chịu đựng khá cao, có khả năng sống sót trong thời gian dài trên mọi bề mặt.
biểu hiện lâm sàng của mụn cóc
Mụn cóc tại da có bề mặt cứng, sừng hóa. Trung tâm những điểm tăng sừng có khả năng quan sát thấy điểm đen nhỏ do hiện tượng xuất huyết trong lớp gai.
Mụn cóc thông thường
Mụn cóc thông thường là một số sẩn bề mặt sần sùi, rất nhiều u nhú, tăng sừng kích thước từ 1mm tới hơn 1cm. khu vực thường xảy ra nhất tại mặt lưng những ngón tay ngón chân, quanh móng – có khả năng thuốc trị mụn cóc làm biến dạng móng – và trên gối. đôi khi mụn cóc có dạng hình giống bông cải.
Mụn cóc lòng bàn chân
Mụn cóc lòng bàn chân bao gồm những khối tăng sinh vào bên trong da, gây cảm giác căng cũng như đau tại gót chân, và cả một số đám mụn cóc “khảm” ít gây đau hơn. Nang dạng thượng bì (epidermoid cyst) lòng bàn chân thường đi kèm mụn cóc. Mụn cóc lòng bàn chân dai dẳng hiếm lúc phát triển thành ung thư tế bào gai.
Mụn cóc phẳng
Mụn cóc phẳng có bề mặt trơn láng. vị trí hay thấy nhất là mặt, bàn tay, và bắp chân. Số lượng thường là rất nhiều sang thương. Mụn cóc phẳng có khả năng do HPV bị tiêm nhiễm sau cạo râu/lông hoặc do cào gãi cần chúng có phân bố dạng con đường thẳng (hiện tượng Koebner giả). Mụn cóc phẳng thường do chủng HPV 3 và 10.
Mụn cóc dạng sợi
Mụn cóc dạng sợi có hình dạng giống như một cái gai, một ngón tay, hay có cuống mảnh như sợi chỉ. Chúng thường xuất hiện tại mặt, gần mắt, mũi, miệng.
Mụn cóc niêm mạc
Mụn cóc tại miệng có khả năng xảy ra trên môi cũng như trong niêm mạc má, còn được gọi là u nhú tế bào gai. Mụn cóc niêm mạc thường mềm hơn mụn cóc ở da.
hậu quả hay gặp
Mụn cóc lan tỏa trên những người mắc bệnh bị hội chứng di truyền hiếm thấy loạn sản thượng bì dạng mụn cóc (epidermodysplasia verruciformis).
Biến chuyển ác tính hiếm thấy ở mụn cóc bình thường và có khả năng dẫn đến ung thư tế bào gai
một số chủng HPV sinh ung dẫn tới mụn cóc tại vùng sinh dục và hầu họng có thể dẫn đến một số sang thương tân sinh trong biểu mô hay xâm lấn xuống các lớp sâu hơn, bao gồm ung thư cổ tử cung, ở vùng hậu môn, dương vật, cũng như âm hộ.
Chẩn đoán mụn cóc
Hiếm lúc nên tới xét nghiệm để chẩn đoán mụn cóc vì chúng quá thường thấy và biểu hiện lâm sàng quá đặc hiệu.
lúc mẫu bỏ mụn cóc, nền mô Sau đây xuất hiện những chấm ra máu bằng đầu ghim (do đông các mao mạch nhỏ)
thăm khám da bằng dermoscope thnỉnh thoảng hữu ích để phân biệt mụn cóc với những sang thương sừng hóa khác như dày sừng tiết bã hay ung thư da.
thnỉnh thoảng mụn cóc được chẩn đóa tùy trên sinh thiết da. Mô học của mụn cóc bình thường khác với mụn cóc phẳng.
lúc nào buộc phải đến khám b.sĩ Da Liễu?
nếu mụn cóc gây đau, chảy máu, rỉ dịch, hoặc lan rộng đến ở vùng da khác trên cơ thể, thay đổi màu sắc, kích thước, hay cấu trúc, và mụn cóc quay trở lại nhanh sau khi được dòng bỏ, hãy đến khám thuốc trị mắt cá chân b.sĩ.
